ქვიშა არის მარცვლოვანი ნივთიერება, რომელიც აყალიბებს დედამიწის ლანდშაფტს ათასობით წლის განმავლობაში, მაგრამ მეცნიერული თვალსაზრისით, რა არის ქვიშა? სხვადასხვა მინერალების, ქანების და ორგანული ნაწილაკების გრანულებისაგან შემდგარი ქვიშა არის წვრილად ტექსტურირებული ნალექი, რომელსაც ნახავთ პლაჟებზე, უდაბნოს დიუნებსა და მდინარის ნაპირებზე. გაფუჭებული კლდეებიდან და საზღვაო ცხოველებიდან გამომდინარე, ქვიშას განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს ადამიანის ცხოვრებაში, ისევე როგორც ჩვენი პლანეტის ფუნქციასა და სტრუქტურაში. იმის ცოდნა, თუ როგორ იქმნება ქვიშა, გვეხმარება გავაფართოვოთ ჩვენი კონტექსტი ჩვენი ფიზიკური სამყაროს ამ სასიცოცხლო კომპონენტის გასაგებად.
რა არის ქვიშა?
ქვიშა არის მარცვლოვანი ნივთიერება, რომელიც შეიცავს დაყოფილ მინერალურ ნაწილაკებს. ეს ნაწილაკები ზომით მერყეობს, ხრეშის ნაჭრებზე პატარა, მაგრამ სილის ნაწილაკებზე დიდი. ქვიშის ნაწილაკების ზომა დიამეტრის 0,0625 მილიმეტრიდან 2 მილიმეტრამდე მერყეობს. ექსპერტები საუკუნეზე მეტი ხნის განმავლობაში განსაზღვრავდნენ ქვიშის ნაწილაკების სპეციფიკურ ზომას ამ ზომის მიხედვით.
ქვიშა არის ერთ-ერთი ყველაზე უხვი მასალა, რომელიც ფარავს დედამიწას. ქვიშა წარმოიქმნება კლდის უფრო დიდი ნაჭრების ფიზიკური და ქიმიური დაშლის შედეგად. ეს შეიძლება მოხდეს ქარის, წყლისა და ყინულის ეროზიის ბუნებრივი ამინდის გამო ან საზღვაო ორგანიზმების დაშლის შედეგად, როგორიცაა მარჯანი და ზღვის ჭურვები.
ქვიშას აქვს მკაფიო ტექსტურა და ყველგან არის გავრცელებული მთელ მსოფლიოში. ქვიშას ნახავთ მრავალფეროვან გარემოში, მათ შორის პლაჟები, უდაბნოები, მდინარის კალაპოტები და ქვიშის დიუნები. საზოგადოებებმა ისწავლეს ქვიშის გამოყენება სხვადასხვა ინდუსტრიებში და რეკრეაციულ საქმიანობაში.
ქვიშის წყაროები
ქვიშა წარმოიქმნება სხვადასხვა წყაროებიდან და გეოლოგიური პროცესებიდან.
ქანების გამოფიტვა – ყველაზე გავრცელებული პროცესი, რომელიც ქმნის ქვიშას, არის ქანების ამინდობა ქარის, წყლისა და ყინულის მიერ. ეროზია ხშირია მდინარის კალაპოტებსა და ნაკადულებში, სადაც წყალი რეცხავს ქანებს და ატარებს ნალექს მდინარის გასწვრივ და ოკეანეში და ირეცხება სანაპიროების გასწვრივ. ეროზია ასევე ხდება კლდოვანი სანაპირო ზოლის გასწვრივ და მოძრავი მყინვარებიდან. ვულკანური აქტივობა – ვულკანური აქტივობა ჰაერში გამოდევნის ფერფლს და ლავას ფრაგმენტებს. როდესაც ისინი გაცივდებიან, ისინი შეიძლება გადაიქცეს წვრილ, ქვიშის ნაწილაკებად, რომელსაც ვულკანური ქვიშა ეწოდება. ჭურვისა და მარჯნის ეროზია – მარჯნის რიფები და ზღვის არსებები, როგორიცაა მოლუსკები და კიბოსნაირები, წარმოქმნიან მყარ გარსებს, რომლებიც დროთა განმავლობაში უარესდება და ხელს უწყობს ქვიშის წარმოებას. ქარი – ქარი წარმოქმნის ქვიშას ქანების ეროზიის გზით, მაგრამ ასევე ქვიშის ერთი რეგიონიდან მეორეში გადატანით. ქარი ხელს უწყობს წარმონაქმნების წარმოქმნას, როგორიცაა ქვიშის დიუნები სანაპიროებზე ან უდაბნო რეგიონებში. სამრეწველო საქმიანობა – სამრეწველო საქმიანობა, როგორიცაა სამთო, კარიერის მოპოვება ან წარმოების პროცესები, აწარმოებს როგორც ბუნებრივ, ასევე ხელოვნურ ქვიშას. ხელოვნური ქვიშა განსხვავდება ბუნებრივი ქვიშისგან იმით, რომ მას აქვს განსხვავებული თვისებები და უფრო კუთხოვანი ფორმა.
ქვიშის შემადგენლობა
ქვიშის ზუსტი შემადგენლობა დამოკიდებულია ქვიშის ზუსტ ტიპზე და მის მკაფიო წარმოშობაზე, მაგრამ ქვიშის ყველა ტიპს აქვს საერთო პირველადი კომპონენტი, სილიციუმი. სილიციუმი არის ნაერთი, რომელიც შედგება სილიციუმის და ჟანგბადისგან. ეს არის მრავალი ქანების და მინერალების, მათ შორის ქვიშის, საერთო სამშენებლო ბლოკი.
სილიციუმის გარდა, ქვიშას შეიძლება ჰქონდეს სხვა კომპონენტები, როგორიცაა კვარცი, ფელდსპარი, მიკა, ოლივინი, მაგნეტიტი და კალციტი. ეს მინერალები სხვადასხვა ტიპის ქვიშას აძლევს განსხვავებულ ფერს და თვისებებს. მაგალითად, ქვიშა კვარცით, როგორც წესი, ღია ან თეთრი ფერისაა, ხოლო მოწითალო ელფერით ქვიშას სავარაუდოდ აქვს რკინის კომპონენტი, როგორიცაა მაგნეტიტი. სანაპირო რაიონებში ხშირია ქვიშის პოვნა, რომელიც შეიცავს ჭურვის ფრაგმენტებს და სხვა ორგანულ მასალას მინერალური ცხოვრებიდან.
ქვიშის შემადგენლობა გავლენას ახდენს იმაზე, თუ როგორ შეუძლიათ ადამიანებს მისი გამოყენება და როგორ იქცევიან იგი ბუნებრივ გარემოში. ქვიშის ზუსტმა შემადგენლობამ, მათ შორის მინერალური შემცველობა, ნაწილაკების ზომა და ნაწილაკების ზომის თანმიმდევრულობა, შეიძლება გავლენა იქონიოს ნიადაგის სტაბილურობაზე, ნიადაგის ნაყოფიერებაზე, წყლის დრენაჟზე და ლანდშაფტის ფორმირებაზე.
როგორ აყალიბებს ქვიშა ჩვენს გარემოს
ქვიშას მნიშვნელოვანი გავლენა აქვს ადამიანის ცხოვრების განვითარებაზე და იმაზე, თუ როგორ ვაყალიბებთ ჩვენს გარემოს.
ადამიანის კულტურა და დასვენება – ქვიშიან გარემოს უდიდესი მნიშვნელობა აქვს იმისთვის, თუ როგორ აწყობენ ადამიანები თავიანთ ცხოვრებას, განსაკუთრებით უდაბნოში ან სანაპიროზე. უდაბნოში ტრადიციები აგებულია იმის შესახებ, თუ როგორ უნდა იმოგზაუროთ და ვიცხოვროთ ამ რთულ გარემოში. პლაჟები პოპულარული მიმართულებებია და ქმნიან ტურიზმს, რომელიც ორიენტირებულია დასვენებისა და დასვენების გარშემო. ქვიშა ხელს უწყობს სანაპირო თემების ჩამოყალიბებას, რადგან ამ ადგილებში ადამიანები ქმნიან უნიკალურ ტრადიციებსა და ცხოვრების წესს, რომლებიც დაკავშირებულია მათ ქვიშიან პლაჟებთან. ეროზია და სანაპირო დაცვა – ქვიშა არის ბუნებრივი საშუალება, რომლითაც შიდა ტერიტორიები დაცულია. ქვიშის დიუნები იცავს ქარიშხლისა და ეროზიისგან. არსებობს მუდმივი აქტივობა, რომელიც ორიენტირებულია ბუნებრივი ბარიერების დაცვაზე, როგორიცაა დიუნები განადგურებისგან, ბუნებრივი დაცვის, ველური ბუნების ჰაბიტატებისა და ადამიანის დამცავი გარემოს შესანარჩუნებლად. რესურსების მოპოვება და მშენებლობა – ქვიშა არის კრიტიკული რესურსი სამშენებლო და ინფრასტრუქტურის განვითარებაში. ქვიშა სასარგებლოა ბეტონისა და ნაღმტყორცნების მშენებლობაში, რომლებიც თანამედროვე სამყაროში ყველაზე მნიშვნელოვანი სამშენებლო მასალაა. ზოგიერთი ქვეყანა, განსაკუთრებით ახლო აღმოსავლეთისა და აზიის ქვეყნები, იყენებენ ქვიშას სანაპირო ზოლის გაფართოებისთვის ან ახალი კუნძულების შესაქმნელად, რათა შენარჩუნდეს მოსახლეობის მეტი განვითარება და მხარი დაუჭიროს კომერციულ საქმიანობას. მიწისქვეშა წყლების მართვა – ქვიშა მოქმედებს როგორც წყლის ბუნებრივი ფილტრი, ამიტომ იგი სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია წყლის ბუნებრივად დამუხტვაში. ეს არის ბუნებრივი პროცესი, რომლის დროსაც ზედაპირული წყალი ჩაედინება მიწაში და ავსებს მიწისქვეშა წყალსატევებს. როდესაც წყალი გადის ქვიშაში, ქვიშა ხელს უწყობს დამაბინძურებლებისა და მიკროორგანიზმების ბუნებრივად გამოდევნას, რომლებსაც შეუძლიათ წყლის დაბინძურება. ქვიშა, რომელიც ფილტრავს წყალს, ხელს უწყობს ბუნებრივი ეკოსისტემის მხარდაჭერას, მათ შორის ბიომრავალფეროვნებისა და ადამიანის აყვავების ხელშეწყობას. რეგიონალური ბიომრავალფეროვნება – ქვიშიანი გარემო მხარს უჭერს საკუთარ ეკოსისტემებს, რომლებიც უზრუნველყოფენ გარემოს გარკვეული მცენარეებისა და ცხოველების გადარჩენისა და აყვავებისთვის. თავის მხრივ, ეს მცენარეები და ცხოველები მხარს უჭერენ ადამიანის აყვავების სისტემებს, მათ შორის საკვების ტიპებს და მცენარეულ ცხოვრებას, რომლებიც გავრცელებულია სანაპირო და უდაბნოში. ხელოვნება და სულიერი პრაქტიკა – ქვიშა არის საფუძველი მრავალფეროვანი მხატვრული დიზაინისა და სულიერი პრაქტიკისთვის, რომელიც განვითარდა ამ თემებში დროთა განმავლობაში. ქვიშა მნიშვნელოვანია რთული მხატვრული დიზაინისა და ნიმუშების შესაქმნელად, რაც საშუალებას აძლევს მხატვრებს გამოხატონ თავიანთი კულტურა და უზრუნველყონ მათთვის საარსებო წყარო. ქვიშა ასევე სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია სულიერ პრაქტიკაში, რომელიც სიმბოლოა განწმენდის, უწყვეტობისა და განუყოფელობისთვის.
თუ მოგწონთ ჩვენი გვერდი გთხოვთ გაუზიაროთ თქვენს მეგობრებს & ფეისბუქი
