De neogotische architectuur ontwikkelde zich halverwege de 18e eeuw in Engeland en verspreidde zich over de hele wereld. De neogotische architectuur, ook wel neogotiek genoemd, was gebaseerd op middeleeuwse en renaissancestijlen.
De neogotische stijl raakte begin jaren negentig uit de gratie met de opkomst van de Arts and Crafts-bewegingen en het vroege modernisme.
De inspiratie voor neogotische architectuur
Neogotische Sint-Petrus-en-Pauluskerk – Oostende, België
De belangstelling voor de neogotische stijl was het gevolg van religieuze en sociale druk in Engeland in het midden van de 18e eeuw. De angst voor nieuwe machines en non-conformistische religieuze bewegingen heerste. Deze angsten hielpen bij de ontwikkeling van de neogotische stijl, die een ode was aan het verleden.
Vroege inspiratie voor de neogotiek omvatte interesse in de romantische idealen van de middeleeuwen en de renaissance. Deze idealen hadden betrekking op ridderlijkheid en plichtsbetrachting.
De belangrijkste architectonische kenmerken van de neogotische stijl zijn onder meer maaswerk, glas-in-lood, lancetramen, kruisbloemdetails, decoratief houtwerk, kapvormen, religieuze beelden en torenprojecties.
Ontwikkeling van neogotische architectuur
Populaire voorbeelden van neogotische architectuur zijn kastelen en kathedralen uit het midden tot eind 18e eeuw. Deze elementen werden duidelijker gedefinieerd met de publicatie van een artikel van Thomas Rickman in 1817 genaamd Attempt to Discriminate the Styles of English Architecture.
Het artikel werd in 1881 nog steeds gepubliceerd, herdrukt en gelezen. Het hielp de neogotische bouwstijl populair te maken in commerciële en residentiële gebouwen.
Rond 1820 verwerkten architecten gotische elementen in grote gebouwen en landgoederen voor de rijken.
Een van de vroege idealisten voor de gotische stijl was Horace Walpole. Hij transformeerde zijn huisje in een landhuis genaamd Strawberry Hill, een van de eerste voorbeelden van neogotische architectuur.
Andere prominente voorbeelden van neogotische architectuur in Engeland waren de gebouwen van het parlement en de campussen van de universiteiten van Oxford en Cambridge. De stijl werd ook wel gotische Victoriaanse architectuur genoemd, een van de populaire architectonische typen uit het Victoriaanse tijdperk.
Neogotische architectuur in de Verenigde Staten
De eerste residentiële neogotische architectuur in de Verenigde Staten was een huis dat in 1832 werd ontworpen door Alexander Jackson Davis. Het heette Glen Ellen. Davis was een vooraanstaand architect en publiceerde boeken waarin hij de neogotische stijl promootte. Zijn ideeën en ontwerpen werden in de Verenigde Staten populair voor kerken en huizen.
Bij veel van de eerste voorbeelden van Revival-gotische architectuur in de Verenigde Staten werd steen gebruikt. Architecten vertrouwden op steen omdat het hetzelfde uiterlijk weerspiegelt als middeleeuwse Europese kastelen.
Later begonnen bouwers materialen als baksteen en hout te gebruiken naarmate de neogotische look populairder werd.
Steeds meer mensen adopteerden neogotische ontwerpen voor hun huizen, maar veel van deze voorbeelden zijn rustiek en eenvoudig van uitvoering. Deskundigen noemen het nieuwe genre Carpenter Gothic of Rural Gothic, populair van de jaren 1840 tot 1860, en bleef in het Westen tot de jaren 1890 bestaan.
Architecten bleven tot de jaren veertig Carpenter-gotische ontwerpen gebruiken voor kerkgebouwen
Zelfs nadat de ideeën van de neogotische architectuur uit de mode raakten, bleef de stijl populair op scholen, hogescholen en universiteiten in de Verenigde Staten. De stijl was een poging om de uitstraling van leeftijd en geschiedenis te creëren. Het staat ook bekend als 'Collegiale Gothic' en is prominent aanwezig op universiteiten zoals Bryn Mawr, Princeton en de Universiteit van Chicago.
Neogotische architectonische elementen
De neogotische architectuur ziet er afhankelijk van het type gebouw anders uit.
Het is typerend voor grote voorbeelden, zoals kastelen en kathedralen, dat ze alle hooggotische elementen bevatten. Deze gebouwen onderscheiden zich van houten gebouwen zoals landkerken en huizen met een aangepaste neogotische uitstraling.
Architectonische kenmerken voor hooggotische heroplevingsstructuren
Metselwerk of stenen constructie Gebruik van patronen in metselwerk en/of veelkleurige stenen De nadruk van sterke verticale lijnen om de blik naar boven te trekken Hoge daklijn met gewelfde plafonds Gebruik van pinakels Steengravures met vogels en bloemen Gegroepeerde schoorstenen Gebruik van spitsboogvensters en deuren Gebruik van gotische motieven zoals bogen, viervoeters en klaverbladontwerpen Lood-, ruit- en glas-in-loodramen Delicaat maaswerk op ramen en plafonds Rijke kleuren en middeleeuwse motieven in binnenruimtes
Architectonische kenmerken voor gotische timmermansconstructies
Hoge daklijn met gevels Gebruik van spitsboogramen en/of deuren Bargeboards van gezaagd hout aan de dakrand met decoratief krulwerk Gesneden of gedraaide verandapalen Plank- en panlatbeplating
Wat is het verschil tussen gotische en neogotische architectuur?
Architecten baseerden de neogotische architectuur op de vroegere gotische vorm, die bloeide van de 12e tot de 16e eeuw. Er zijn veel overeenkomsten tussen de twee, maar omdat de gebouwtypen verschillend zijn, zijn de verschijningsvormen van de stijlen verschillend.
Kathedralen en kastelen zijn de belangrijkste voorbeelden van gotische architectuur. Ze zijn voorzien van luchtbogen om het gewicht te verdelen en maken hoge gewelfde plafonds, ribgewelven, spitsboogramen, uitgebreide raam- en plafondmaaswerk en glas-in-loodramen mogelijk.
Sommige neogotische bouwwerken gebouwd in de grootse stijl hebben veel van dezelfde kenmerken. Toch hebben de meeste neogotische huizen in de Verenigde Staten timmermansgotische of landelijke gotische vormen, die de eerdere gotische bouwstijl eerder weerspiegelen dan repliceren.
Als je onze pagina leuk vindt, deel hem dan met je vrienden & Facebook
